Als je als freelancer niet kan voldoen aan je financiële verplichtingen, dan kan financiële stress ontstaan. Financiële stress verwijst naar een situatie waarin financiële of economische gebeurtenissen leiden tot gevoelens van angst, zorgen of tekortkomingen, die op hun beurt leiden tot een psychologische stressreactie. Het is een veelvoorkomend probleem, die wereldwijd voorkomt en het gevolg is van positieve en negatieve levensgebeurtenissen. Gelukkig is er ook veel wetenschappelijk naar gedaan waar ik je graag in meeneem.
Er zijn drie verschillende oorzaken waardoor een freelancer niet kan voldoen aan zijn of haar financiële verplichtingen (Jayasekara et al., 2020): persoonlijke, familie en financiële oorzaken. Persoonlijke oorzaken zijn bijvoorbeeld investeringsverliezen, het verliezen van een (grote) opdrachtgever en arbeidsongeschikt raken door een ongeluk, een handicap of een (langdurige) ziekte. Grote levensgebeurtenissen, zoals huwelijk, geboorte, scheiding, overlijden zijn oorzaken van financiële stress in de familiesfeer. Financiële oorzaken zijn bijvoorbeeld persoonlijke financiële keuzes, zoals verhuizen, grote aankopen, maar ook leningen aangaan.
Of deze oorzaken ook daadwerkelijk leiden tot financiële stress hangt af van de daadwerkelijke inkomsten (winstgevendheid), solvabiliteit (eigen vermogen t.o.v. vreemd vermogen) en liquiditeit (kun je de rekeningen betalen). Het is natuurlijk ook persoons-afhankelijk of de oorzaken tot stress leiden. Freelancers hebben vaker dan grotere organisaties een uitdaging rondom winstgevendheid. Grotere organisaties hebben vaker hogere schulden (Jayasekara et al., 2020).
Als er minder inkomsten dan uitgaven zijn, dan ontstaat financiële stress, direct of op termijn. Ziet de freelancer de situatie onder ogen, en worden stappen gezet om de uitgaven te verlagen en/of de inkomsten te verhogen, dan daalt de financiële stress. Geeft de freelancer echter de schuld aan de omstandigheden, eigen gebrek aan vaardigheden of opleiding, dan neemt de financiële stress toe (Akhter &Zaman, 2015).
Gevolgen financiële stress
De gevolgen van financiële stress zijn groot. Depressie, eenzaamheid, maar ook gezondheidsklachten, verminderd zelfvertrouwen en relatieproblemen zijn enkele van de gevolgen. Niet alleen de freelancer zelf, maar ook zijn of haar partner, en zelfs kinderen ondervinden gevolgen van financiële stress. Dochters voelen zich sneller buitengesloten bij vriendinnengroepen, worden minder sociaal en vertrouwen anderen minder. Zonen krijgen last van minder zelfvertrouwen, gedragsproblemen op school, en worden gevoeliger voor negatieve invloeden, en komen vaker in aanraking met alcohol en drugs (Jayasekara et al., 2020). Het gezin als geheel gaat zich vaker minder waard voelen en schuldig, wat leidt tot sociale uitsluiting (Scheff, 1990).
Kortom, er zijn veel redenen om financiële stress te voorkomen, en als het er eenmaal is te verminderen.
Hoe kan ik financiële stress meten?
De meest eenvoudige manier om te bepalen of je last hebt van financiële stress is antwoord geven op de vraag: Hoe voel je je over het niveau van financiële stress vandaag? Een tweede manier is de onderstaande uitgebreidere vragenlijst (Van Dijk et al., 2022) invullen. Dit kun je doen door elke vraag een score te geven van 1(helemaal niet) tot 5 (altijd).
- Ik heb vaak niet genoeg geld.
- Ik ben vaak niet in staat om mijn rekeningen op tijd te betalen.
- Ik heb vaak geen geld om te betalen voor de dingen die ik echt nodig heb.
- Ik heb weinig controle over mijn financiële situatie.
- Ik denk dat ik (niet) in staat ben om mijn financiën goed te beheren.
- Wanneer ik aan mijn financiële situatie denk, voel ik me machteloos.
- Ik vraag me voortdurend af of ik genoeg geld heb.
- Ik heb moeite om aan andere dingen te denken dan mijn financiële situatie.
- Ik maak me vaak zorgen over geld.
- Ik richt me alleen op wat ik op dit moment moet betalen in plaats van mijn toekomstige uitgaven.
- Ik houd (geen) rekening met toekomstige uitgaven.
- Vanwege mijn financiële situatie leef ik van dag tot dag.
Tel de scores bij elkaar op. Hoe hoger je totaalscore, des te meer financiële stress je hebt. En hoe groter de kans is dat je nu of in de nabije toekomst te maken krijgt met de negatieve gevolgen ervan. Gelukkig kun je de negatieve gevolgen verminderen, door de financiële stress te verminderen.
Hoe kan ik financiële stress te verminderen?
Er zijn verschillende stappen te zetten om financiële stress te verminderen. De eerste stap is onder ogen zien dat je de financiën niet onder controle hebt. Vervolgens is het belangrijk inzicht te krijgen in de inkomsten en uitgaven. Lukt dit niet zelf, dan is het aan te raden hulp te zoeken. Door gebruik te maken van ondersteuning krijg je op korte termijn inzicht in de inkomsten en uitgaven, en leer je financiële vaardigheden die je in de toekomst kunt gebruiken.
Is er eenmaal zicht op de inkomsten en uitgaven, dan kun je kijken naar manieren om de inkomsten te verhogen en de uitgaven te verminderen. Ook hier geldt dat het vragen van hulp leidt tot snellere resultaten, waardoor de negatieve gevolgen van financiële stress verminderen. Het verminderen van de uitgaven kan leiden tot pijnlijke keuzes: niet op vakantie gaan; niet uit eten gaan; (tijdelijk) stoppen met een hobby; minder luxe, etc.
Met het geld wat overblijft nu de inkomsten verhoogd zijn, en de uitgaven verminderd, kun je het beste eerst je schulden afbetalen, en daarna gaan sparen.
Zijn de schulden dusdanig hoog dat je vreest voor faillissement, dan is het stroomschema bij schulden van de KvK zinvol om te bekijken. Hier kun je zien welke opties je hebt, bij zeer grote schulden in je bedrijf.
Waar kan ik hulp en/of ondersteuning vinden?
Natuurlijk denken we vanuit het Ondernemershuis Hanzegilde graag met je mee. Je bent altijd welkom voor een kopje koffie en een goed gesprek. In ons netwerk zitten verschillende financiële experts, waar we graag naar doorverwijzen.
Hulp kun je ook vinden bij je gemeente, wijzer in geldzaken, schuldhulpmaatje en de KvK.